Samané – Jnani bajátique chise Guébi mu todo

Guebi

 Jnani bajai chise guei enga cho dabi iji:

Jnani bajai baque nanique ga chise guei mu todopísa. Tibágui mu chajni, chajni yúode. Jose cucha ũrusopis iji. Chimochẽre dacãrai. Chóji gaté mu todopísa. Chicapo ta iji quigade rĩ. Chise dagúchade mu chucuepo rĩ. Chimósi ti iji purúdi. Mósiji purúdi. A basosi nanique.

Chichaga raja jnumi. Chojninga: “A yap ua jne. Ajína yu,” chojninga.

Chi chojníngasia: “Yijína ua jne,” mu gajnárec uruábode. Iyajmánguiji jnumi gu, mu jé irasique re to. Chipocásusu dacarámi aja ñane ga que ore chirajási gotique.  Ore jose cucha bisidéguiji guei. Chisási dabade uje chirõre ore irengúi. Chidota re ome ore gu, ayoréode uje piogode déji. Dotãre ore irengúi gu. Areredatési Guébi ga que tõríasi piotique gu. Cási udui; déji acãrai, mu pósi. Chose yui. Dotãre ore irengúi gu uje piotígo déji. Mu isangóri chijnórasipísa. Chisasi jmanecábi.

Chojninga: “Yap ua. Que chugué ua.” Chimánosi aja degúi mu chijñecarósi aja dabai ome ore dotáningai.

Dire uñeque ga ore baque ga chi irasique dasasṍri. Chi chijno cutẽ́ri mu chi cajnoripísiji. Chirógaja chicṍri uje cajnóriji. Chi chimósi chicṍramí uje atíãp. Isasṍri chajire mu chojninga: “A ca chejna yuyádi jne.” Uje cajnoripise gu uje chijno cutẽ́ri iji ta. Que chajire dabi yui go mu e chijose chicṍri mu que chijose go. Chijose dacãrai. ¡Cho sõrororo! Yodi déji acãrai. Abi chirógaja jnumi, isasṍri.

Chojninga: “Be jnumi ga óji yijoyai. Iragupúsu bajo.”

Jos eti chicṍri, dayé. Chóji mu areredaté. Mu que chiraja. Jĩrique chipocásupo dacãrai gu. Jos eti chicṍri taja dajoyai. Jé abi gatoi tu udui. Mu cáma chiraja.

“Cucha areredaté bajoyai. Abape que mu chicṍramí.”

Mu Guébi que narárosi. Chiraja gu uje dacãrai u.

Dire uñai ga bágasiapo rĩ. Dayé chojninga: “Yabi, ajína yu.”

Chojninga: “Qué yijína ua jne.”

Mu adi jé u dadi uje cajnore uje chijno cutẽ́ri. E chiraja. Cáma chirajapise mu e chachase. “A yajiripise basocai gajnerĩ jeta ajose chicṍri.”

Chojninga: “Be chicṍri ga ajose. Yicajnóriji.”

Adi jé u bajai tu. Doi chicṍri  mu abape yugábia. Chi chajni cutẽ́ri isangóri mu jĩrique edo uña, edo gapudi chajire yui uje e chachase diríca gu. Chijose dacãrai mu e chiraja. Todopísa dabi.

Chojninga: “A cuchape yabi ¡jõ!”

Uje chejñu dacãrai mu yodi tṍraji. Jotábia désiji gai.

Chóji dabi ijoyai mu areredaté. “Cuchape ua ya, yabí a? A apógu batígome yu.” Mu que narárosi ababi.

Quigade mu e jnosi. Que yiraja gotique uje jnosi uje urása ayoréode. Diyajmánguiji ore gari.

Ore bágapo rĩ uje jnosi gajnerĩ. Mu que jnusina dabi iji degúi gotique jeta chijína. Chojninga: “Yicadique yabi tuqué ¡jõ! A ujórique disírique chujé gajnerĩ. A pósi ga.  A jnósi ga.”

Mu ore tibidósi Guébi, jnani bajade abode. Ore chojninga: “Bo ji te á. Yuchígobi ñane. Yinganángope ñane.”

Ore chuchíesi ñane uje ore canare ñane. Mu Guébi pésu bajac, daguíjnai. Chojninga: “Ayape jne. Jé yipésu yiguíjnai bajac.”

Uásejna ãre gu. Que ore chiraja uje dayode doi gajnerĩ. Guébi que pota pajñamini mu ore potapísa, ayoréode abode. E pésusu daguíjnami ga uerat iguíjnai. Chimate ga e doi ore. Canare ore mu qué na dasangóri ugúchade taja iguíjnai bajaque. Mu uñeque chuchíesi de jmanéro ga chi quĩrique ájningarape to. Urõso uchiéjnai ji jmanéro. Chengame uráya mu quedéjna. Cho ajnorane. Gaidi tu jeta ore chudute, urasade.

Chajúguiji ti iguíjnai piagode, urasade. Chingo aja ore gu uje ore doi jnumi. Iyajmánguipis uje base gotique nanique, mu que ore chiraja, jnani bajade. Ore cho guei iji. Que yiraja jeta Jesuse u nanique. Ore doi jnumi, urásade. Ore jnosi údi. Uásejnapise guei uje jnosi gajnerĩ. Ore chajire mu e ore dosi ore ababi iji jnumi. Ore gaidábi dababi iji jnumi.

Guébi chojninga: “Yapade a ore di jne,” mu que ore todo. Ore josipise ayorepísiji dayé. Dayé u guéode. Que ojningai u ayoré go, isasṍri. Chojninga: “Ca acayóji yiguíjnai. Sijnac uágome yu gu.”

Mu ore chojninga: “Que guérique cuse to,” disiode.

Mu chi e beque ga uásejnapise. Guei abujade iji ore ejode. Cho dejade. Uásejnapise guei, mu Guébi que pota disi sijnángone ore ucode ome daguíjnai. Que pota chequé sijnángueraque, jnani sijnátique rĩ. Chetac ore. Pota ayoré parágode ome daguíjnai jeta ore chacája ome guei ome dayode.

E ore toi ayoré abode uje guei chinire poridie. Que pijoque jnutic. Mu ipesudi iguíjnai chicai gaté. Yodi que chacája go. Mu que pota jeta chujé isangṍri, acoté ore. Ore déji erámi mu e ore chicai iguíjnai yui. Isangóri abode dépoji iguíjnai ajei to. Que pota jéta chujé ore. Chimo dasangṍri ga jĩrique tṍra ore aja daguíjnai ajei. Irasique ore gu. Mu e jno.

Chojningame dasangṍri: “Arángome cucha sijnángone jne iji yiguíjnai.”

Isangóri chãraque. Iyajmanguipise mu que ore tagu dabotic uje iyajmaque guei casodicai, mu ore borade déji ore gari iji ajei, yocade mu e garósi uje guedoside e gare. E pijoque poridie acarane. E ore changureta. Guedoside chejna yijmanai uje e íjnoque yodi iji erámone. Ore doi guesi iji iguíjnai. Ore chajuque dabai uje que piagórique cus. Ore tṍraji dasingapídi.

 

Samané – Tobité, Bolivia – 1970.

Joyce Davis Buchegger churúsãre Samané atatagode udojo.