Cajoidé – Namacade

 Ore pésu namacade gu siqueredie:

Ore acade cucha jiei ga ore chijnóngaja údi cucha pibosode.

Ore chijócha darujna gai ga ore chijna údi. Ujeta pero ga gajnareque.

Cho na aja jnumi. Jnanione ore chijnója jnumi uje ojnane gu. Ore erásoningo u guebéode nanique uje ore chijno.

Ore jno údi aja guidai ajã́ro ga ore chijóchame iji guidai gatócoro.

Ga chi ore doi guidai ñane ome dapesudi namacade. Que ore chuseque que.

Ore cho cheme uje que ore narare go.

Guidai uñai ore pógu re ome namacade ijnimisórone ga guidai uñai que chunina ijnimisórone. Ga ore chijocase dacãra tiji. Ga ore ipesusórone ore churúsãre dádode jnese ome curudé. Ore churúsãre darídade carubode. Ore churúsãre namacadé údode. Irarãre aja gaté.

Jnuruminone – pajei carubode

Picanerane –pajojode

Cutamurajane – pedobicaidie

Dosapéode – yajogaroa

Posorajane – gogogoi carigode, chugúpẽredatéi

Étacõrone –suarecari

Ajinereminie ore chica ome cucarani carobé ga ca toc jeta chise cojñotic jeta pero. Ore tãrei ome aja namacadé yui: jnacarode, jnanione ore. Ore chijñecáraja. Ore chutai. Ore chadia cóbipise jé aja ore ayode.

Ore chipocásu dajmainie ga ore cho ‘juiiiiiii’ aja jnumi. Ga ore chojninga: “Codé a, yiñongóquedatei, cá chisa dejóringome yu jne.”

Ore canare iji dejai, dirode. A iyajmaque ore iji. Ore chijna dacáranie jnese.

Ore tibidi guidai uñane. Que ore chimitingare. Ujetiga ore chimitingare enga ore chachẽre cucha urõsode ga cucha urõsode chimate ore.

Cheque abai toguedie.

Uje ore abayode toi ga ore doi carichade ga ore chinguíra uñane iji ore ójo.

Ore na abai aja acoté ujúbei ajei uje ore chijóchame ore.

Ajnorane

Ore cho i iji gu uje ajnorane chujé ga ore chojninga: “Dujuábidé uruode.”

Cajóidé – Campo Loro, Paraguay – 1988.

Marina de Morarie churúsãre Cajóidé atatagode udojo.